تاثیر نانوذرات سیلیکون روی رشد و فیزیولوژی نهالهای زالزالک (crataegus aronia l.) و محلب (prunus mahaleb l.) تحت تنش خشکی

به منظور بررسی تاثیر نانوذرات دیاکسید سیلیکون (sio2) روی کاهش اثر تنش کمآبی، آزمایشی روی دو گونه زالزالک زرد (crataegus aronia l.) و آلبالو تلخه یا محلب (prunus mahaleb l.) اجرا شد. ابتدا دی اکسید سیلیکون بهصورت پیش تیمار با غلظتهای 0، 10، 50 و 100 میلیگرم در لیتر به صورت سوسپانسیون و بر اساس ظرفیت زراعی خاک (300 میلیلیتر) هر 3 روز یکبار به مدت 45 روز بر نهالها اعمال شد. سپس تنش کمآبی در سه سطح قطع آبیاری (تنش شدید)، آبیاری هر 3 روز یک بار به میزان 50 درصد ظرفیت زراعی (تنش متوسط) و آبیاری هر 3 روز یک بار بر اساس ظرفیت زراعی (شاهد) روی نهالهای پیشتیمار شده اجرا گردید. با توجه به ظهور علائم پیچش، پژمردگی و ریزش برگ در تیمار تنش شدید، مدت اعمال آزمایش تنش کم آبی 19روز بود. یافتهها به کمک میکروسکوپ الکترونی نشان از چسپندگی نانوذرات بر اپیدرم ریشه هر دو گونه و جذب سیلیکون در برگ نهال محلب داشت. نانوذرات سبب افزایش فتوسنتز، هدایت روزنهای و تعرق، و کاهش مالوندیآلدئید، پرولین و کربوهیدرات های محلول در نهالهای تحت تنش هر دو گونه شد. نانوذرات روی رشد قطری و ارتفاعی نهالهای زالزالک تاثیر نداشت اما رشد قطری محلب را در تنش شدید افزایش داد. به واسطه اعمال نانوذرات، در هر دو گونه، جذب عناصر سیلیس، نیتروژن، فسفر و پتاسیم تسهیل شد؛ زیتوده و طول ریشه افزایش یافت طوری که این افزایش در شرایط تنش در محلب بیشتر نمایان بود. از طرف دیگر، در هر دو گونه، نانوذرات سبب جلوگیری از کاهش رویش های قطری و ارتفاعی و زیتوده ریشه نهالها در مقابل تنش متوسط شد و در غلظتهای بالا (به ویژه 100 میلیگرم در لیتر)، تغییری در میزان پتانسیل آبی آوند چوبی، محتوای نسبی رطوبت برگ، مالون دی آلدئید و نشت الکترولیت نهالها در تنش متوسط ایجاد نشد. در نهایت، می توان جمع بندی کرد که نانوذره سیلیکون توانست اثر تخریبی تنش کمآبی را در دو گونه مورد بررسی کاهش دهد بهطوری که به کمک آن، نهال محلب توانست پاسخ بهتری به تنش کمآبی دهد. از آنجایی که عدم استفاده از پیش تیمار نانو تغییری در برخی متغیرهای رویشی و بیوشیمیایی نهالهای دو گونه در تنش متوسط ایجاد نکرد، استنباط میشود عدم تغییر این ویژگیها در آزمایش طولانیتر (دوره رویش)، می تواند گویای تحمل خوب آنها به تنش کم آبی (متوسط) جهت پرورش شان در نهالستان باشد.